Sansürle geçen bir Onur Ayı daha…
Siyasi iktidar LGBTİ+ hareketine yönelik uzun süredir devam eden baskılarını daha da artırdı. 2015’ten itibaren giderek artan yasaklama, engelleme ve türlü hukuksuz uygulamaların gölgesinde Onur Ayı/Onur Haftası eylem ve etkinlikleri yapılmaya devam ediyor. Susma Platformu olarak bu yıl sansür ve buna karşı direnişle geçen Onur Ayı gelişmelerini derledik.
LGBTİ+’ların eşit haklarla varoluş mücadelesi ne yeni, ne bu iktidarla başladı ne Türkiye’ye özel ne de Ortadoğu’ya özgü… Bununla birlikte son yıllarda siyasi iktidar ve onu takip eden toplumsal refleksler, LGBTİ+’lar ve LGBTİ+ hareketinin üzerinde ciddi bir baskı yaratmakta; hak ihlallerine neden olmaktadır. Varoluş çemberinin giderek daraldığı özellikle son iki yılda ortaya çıkan atmosfer, öznelerin üzerinde bir sansür ve otosansür döngüsü de yaratıyor.
Onur Ayı’na ilişkin derlemeyi yapmaktaki temel amaçlarımızdan biri çok boyutlu bu sansür mekanizmasının arşivini tutmak; bir yandan da LGBTİ+’ların ve LGBTİ+ hareketinin direniş mücadelesini de görmek. Susma Platformu olarak kültür, sanat ve ifade alanındaki tüm hak ihlallerinde olduğu üzere LGBTİ+’lara yönelik sansür ve müdahalelerde her topladığımız verinin son olmasını umuyor, baskıya dair dayanışma ve mücadelenin büyümesini umut ediyoruz.
Alışın, buradayız, hiçbir yere gitmiyoruz!
Yıldız Tar, sansür gölgesinde LGBTİ+ hareketi ve hak mücadelesindeki son gelişmeler üzerine yazdı:
2023’te Onur Ayı nasıl geçti?
Üniversiteli Feminist Kolektif’in “Diren Ayol” belgesel gösterimi Şişli Kaymakamlığı tarafından yasaklandı: (6 Haziran) Üniversiteli Feminist Kolektif’in Onur Ayı etkinlikleri kapsamında planladığı “Diren Ayol” belgesel gösterimi “söz konusu faaliyetin yapılması halinde topumda infial uyandıracak, milli, vicdani ve insani değerlere dokunarak, toplumsal iç barışı tehdit edebileceği” gerekçeleri ile yasaklandı.
BEKSAV’ın Pride film gösterimine kaymakamlık yasağı: (7 Haziran) BEKSAV Sinema Kolektifi’nin Onur Ayı kapsamında gerçekleştirmeyi planladığı Pride(Onur) film gösterimi Kadıköy Kaymakamlığı tarafından “genel ahlaka aykırı olduğu”, “kamu düzeninin sağlanması” ve “suç işlenmesinin önlenmesi” gerekçeleriyle yasaklandı. İzlemeye gelenler gözaltına alındı
Onur Ayı’nda Datça Kaymakamlığı’ndan 10 günlük yasak: (13 Haziran) Onur Ayı’na yönelik hukuksuz yasaklamalar ve hak ihlalleri devam ediyor. Datça Kaymakamlığı, ilçe genelinde LGBTİ+’ların tüm eylem ve etkinliklerini 10 gün süre ile yasakladı.
Eskişehir Valiliği’nden Onur Haftası etkinliklerine bir ay yasak: (14 Haziran) Eskişehir’de “Onur Haftası” etkinlikleri kapsamında ya da desteklemek amacıyla yapılacak tüm eylem, basın açıklaması, yürüyüş ve gösterileri 30 gün boyunca yasaklandı. Valilik sadece toplanmayı değil toplanma teşebbüsünde bulunmayı da yasakladı.
Onur Ayı’nda Kadıköy Kaymakamlığı’ndan Lambdaistanbul’a yeni yasak: (15 Haziran) Derneğin senelerdir İstanbul’da İngilizce konuşanlara yönelik olarak ayda bir defa çeşitli kafelerde düzenlediği “Tea&Talk” etkinliği Kadıköy Kaymakamlığı tarafından yasaklandı.
Onur Ayı’nda Aydın Valiliği’nden 3 günlük yasak: (16 Haziran) Aydın Valiliği, “LGBTİ ve benzeri dernek veya grupların yapacağı etkinliklere” 16-17-18 Haziranı kapsayan 3 gün süreyle yasak getirdi.
Mor Dayanışma’nın etkinliği afişte yer alan LGBTİ+’lar ibaresi nedeniyle yasaklandı: (19 Haziran) Kadıköy Kaymakamlığı, Mor Dayanışma’nın 17 Haziran’da Kadıköy’de gerçekleştireceği “Mor Mikrofon Falan” isimli stand-up gösterisini yasakladı.
Onur Ayı yasakları devam ediyor: Yoğurtçu Kadın Forumu engellendi: (22 Haziran) Yoğurtçu Kadın Forumu’nun ilk kez Türkçeye çevrilen “Trans Çalışmaları: Cinsiyet ve Bilim” kitabını konuşacağı forum etkinliği “kamu düzeni” gerekçesiyle engellendi.
İzmir Valiliğinden ‘Onur Haftası’ yasakları: (23 Haziran) 11. Onur Haftası kapsamında İzmir’de düzenlenecek etkinlikler, valilik tarafından “genel ahlakı koruma” gerekçesiyle 2 gün boyunca yasaklandı.
Kocaeli Valiliği’nden 8 günlük Onur Haftası yasağı: (23 Haziran) Kocaeli Valiliği, “LGBTİ Dernekleri, Benzeri Oluşumlar ve Gruplar Tarafından “Onur Haftası” Adı Altında Yapacağı Etkinliklerle İlgili Basın Açıklaması” başlıklı duyurusunda hafta kapsamında gerşekleştirilecek etkinliklerin 24 Haziran’dan itibaren 2 Temmuz’a kadar yasakladığını duyurdu.
Antalya Valiliği’nden Onur Haftası yasağı: (3 Temmuz) Antalya Valiliği, 3-9 Temmuz tarihlerinde gerçekleştirilecek olan 9. Antalya Onur Haftası etkinliklerini yasakladığını duyurdu.
Adana Valiliği’nden 3 günlük yasak: (7 Temmuz) Adana Valiliği 8-10 Temmuz arasında il genelindeki her türlü eylem ve etkinliği yasakladığını duyurdu.
Sanatçılar
Müdahalelerden, yaptıkları açıklamalar nedeniyle sanatçılar da nasibini aldı. Sosyal medyadan açıklamaları nedeniyle hedef gösterilen sanatçılar konser iptalleri ile karşı karşıya kaldı.
LGBTİ+’larla dayanışan Melike Şahin hedef gösterildi, konseri iptal edildi: (15 Haziran) Aldığı ödülü LGBTİ+’lara ithaf eden Melike Şahin sosyal medyada hedef gösterildi, ardından Bursa konseri iptal edildi. Şahin’in ödül konuşmasında şu ifadeleri kullanmıştı. “Bu topraklarda bir gün kimi sevdiğimiz, kimi öptüğümüz, neremizi açtığımız, neremizi örttüğümüzle yargılanmadığımız, linçlenmediğimiz; sadece insan olduğumuz için yan yana durmaktan dayanışmaktan gelen mutluluğu tadabildiğimiz günler gelecek, buna inanıyorum…”
Denizli Belediyesi Melike Şahin ve Mabel Matiz’in konserlerini iptal etti: (17 Haziran) Melike Şahin ve Mabel Matiz, Elle Style Awards Ödül Töreni’nde yaptıkları konuşmalarda ödüllerini LGBTİ+’lara ve kadınlara ithaf etmelerinin ardından hedef gösterilmeye ve konser iptalleriyle karşılaşmaya devam ediyorlar. Şahin ve Matiz’in 19 ve 30 Haziran’da Denizli’de Açık Hava Tiyatrosu’nda yapacakları konserler gerekçe gösterilmeden iptal edildi.
Balıkesir Büyükşehir Belediyesi Hande Yener konserini iptal etti: (9 Temmuz) Balıkesir’de 9 Temmuz’da sahne alacak olan şarkıcı Hande Yener’in konseri Balıkesir Büyükşehir Belediyesi tarafından iptal edildi. Önceki günlerde aralarında TÜGVA, MÜSİAD, İlim Yayma Cemiyeti, AGD’nin de yer aldığı 25 kuruluştan oluşan “Balıkesir Sivil Toplum Platformu”, gençlerin “ahlakını bozduğunu” ve “isyan ve başkaldırıya yönlendirdiğini” iddia ederek festivallerin iptal edilmesini istemişti. Ayrıca çeşitli sosyal medya hesaplarından da Yener LGBTİ+’lara desteği nedeniyle hedef gösterilmiş ve konserin iptal edilmesi talep edilmişti.