AYM’den Yumuşak Makine’ye özgürlük kararı

Anayasa Mahkemesi William Burroughs’un romanını yayımlayan İrfan Sancı’ya ceza verilmesini “ifade, sanat ile basın özgürlüğüne aykırı” buldu. Mahkeme ayrıca Sancı’ya 3 bin TL tazminat ödenmesini kararlaştırdı…


Anayasa Mahkemesi (AYM), William S. Burroughs’un Yumuşak Makine adlı romanıyla ilgili Sel Yayıncılık’a “müstehcenlik” suçundan açılan davanın üç yıl süre ile ertelenmesine ilişkin verilen yerel mahkeme kararının, “ifade, sanat ve basın özgürlüğüne aykırı olduğuna” hükmetti. Yüksek Mahkeme, başvuruyu yapan yayıncı İrfan Sancı’ya 3 bin TL tazminat ödenmesini kararlaştırırken, mahkûmiyetin kaldırılması için kararın Başbakanlık Küçükleri Muzır Neşriyattan Koruma Kurulu ve yerel mahkemeye gönderilmesine hükmetti. Sancı’ya ceza verilmesini, ifade, sanat ile basın özgürlüğüne aykırı bulan AYM’nin kararında şu ifadeler yer aldı: “Küçüklerin başvuruya konu kitabın içeriğine maruz kalmaları oldukça düşük bir ihtimaldir. Başvuruya konu kitabın ne edebi nitelikte bir eser olup olmadığı ne de çocukların korunmasına ilişkin bir tedbir alınması gerekip gerekmediği değerlendirilmiştir.”

Karar hakkında Sel Yayıncılık’tan yapılan açıklamada ise “‘İşlenmeyen bir ‘suç’ ertelenemez’ talebiyle yaptığımız başvurunun bu şekilde karşılık bulmasından memnuniyet duyuyor, herhangi bir kitabın edebi niteliği olup olmadığına yalnızca okurun karar verebileceği görüşümüzün altını bir kez daha çiziyoruz. Yayın programımız, çizgimiz, yayınlamak istediğimiz yazarlar ve kitaplar konusunda bizi şekillendirebilecek, eleştirebilecek, yönlendirebilecek tek mekanizma okurlarımızdır” sözlerine yer verildi.

2011 yılında Türkçeye çevrilerek Sel Yayıncılık tarafından yayımlanan Yumuşak Makine, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı Basın Bürosu tarafından incelemeye alınmış, “Kitapta asıl ağırlığın cinselliğe yöneltilmiş olduğu, kitabın toplumun ahlak yapısıyla bağdaşmadığı ve genel ahlaka aykırı olduğu” raporu doğrultusunda, yayıncı İrfan Sancı hakkında dava açılmış, karar duruşmasında ise “kovuşturmanın ertelenmesine” karar verilmişti. Sancı, bu “erteleme” kararının, sansür ve otosansür mekanizmalarının devreye sokulmasını
amaçladığı, yayın faaliyetinin buna göre şekillendirilmesine hizmet ettiği gerekçesiyle Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuruda bulunmuştu.