Türkiye Yayıncılar Birliği (TYB), Haziran 2016- Haziran 2017 Yayınlama Özgürlüğü Raporu’nu yayınladı. “OHAL’le artan kitap yasakları”, “suç delili sayılan kitaplar”, “yazarlara yönelik tutuklamalar”, “yayınevlerine saldırılar”, “milli eğitimdeki kitap kısıtlamaları”, “basın özgürlüğü tablosu”, “hapishanelerdeki kitap yasakları” ve “sosyal medyada artan baskı” başlıkları altında sunulan bu yılki raporun verilerine göre; Türkiye’de 30 yayınevi kapatıldı, hapishanelerde Kürtçe kitaplar yasaklandı, Albert Camus ve Spinoza iddianameye örgüt üyesi olarak geçti.
1656 kişinin sosyal medya paylaşımlarından tutuklu olduğu açıklanan raporda, Türkiye’nin Twitter sansüründe de dünyada birinci olduğu kaydediliyor.
Kapatılan yayınevleri
Rapora göre, 27 Temmuz 2016 tarihli Kanun Hükmünde Kararname (KHK) uyarınca, 16 TV kanalı, 2 radyo kanalı, 45 gazete ve 15 dergiyle birlikte Fethullahçı Terör Örgütü (FETÖ) ile ilişkilendirilen 29 yayınevi kapatıldı. 29 Ekim’de yayınlanan KHK ile şimdiye kadar kapatılan yayınevlerinin sayısı 30 oldu.
Toplatılan kitaplar
Rapora göre kitap toplatma kararları alındı, yayınevlerine tebliğ edilmedi. Ekin Yayıncılık’ın 160, Belge Yayınevi’nin ise “bandrolsüz olmaları” gerekçesiyle 2200 kitabına el konuldu. Belge Yayınları hakkında daha önce toplatma kararı olan 2 kitabının 29 kopyası da el konulanlar arasındaydı.
Aram Yayınevi’nin 72, Tekin Yayınevi’nin bir, Kırmızı Kedi Yayınları’nın ise henüz piyasaya çıkmayan bir kitabı ve mizah dergisi Leman’ın yayımlanmayan “darbe özel sayısı” hakkında toplatma kararı verildi.
Ayrıca raporda yer alan bilgiye göre, İzmir’de okuma yazma bilmeyen Halime ve Ramazan Akdağ çifti, evde bulunan kitap ve dergiler gerekçe gösterilerek tutuklandı. 15 gün sonra itirazlarla serbest bırakılan çiftin soruşturması sürüyor.
Camus, Spinoza örgüt üyesi
Kapatılan Özgür Gazeteciler Cemiyeti eş başkanı Nevin Erdemir için hazırlanan iddianamede, Erdemir’in defterine not ettiği Albert Camus ve Baruch Spinoza isimleri “örgüt üyeleri” olarak geçti.
Ankara’daki Gezi olaylarıyla ilgili davanın iddianamesinde, Louis Althusser’in bir, Server Tanilli’nin iki ve Nazım Hikmet’in bir kitabı suç delili sayıldı. Arif Koşar’ın Sınıf Tartışmaları Kapsamında Antonio Negri’nin Çokluk Kavramı başlıklı doktora tezinin kapağı suç delili olarak soruşturma dosyasında yer aldı.
İhraç edilen akademisyenler
Rapora göre, KHK’larla 4800 akademisyen kamu görevinden ihraç edildi. Yine KHK’larla beş edebiyatçı öğretmen de açığa alındı. Gazeteci/yazar birçok isme kitapları ve yazıları nedeniyle haklarında “örgüt üyesi olmak”, “örgüte yardımcı olmak”, “dine hakaret” gibi suçlamalarla davalar açıldı. İleri Yayınları’nın sahibi Gökçe Fırat bu kapsamda hala tutuklu yargılanıyor.
Yayınevleri ve kitabevlerine saldırılar
NT kitabevi zinciri ve Kırmızı Kedi Yayınları sivil saldırılara hedef oldu. Avesta Yayınları’nın Diyarbakır Sur ilçesinde bulunan deposu kimliği belirsiz kişiler tarafından ateşe verildi.
Raporda, 8 Eylül 2015 tarihinde saldırıya uğrayan Kırşehir’deki Gül Kitabevi davasında tutuklu sanık kalmadığı bilgisine de yer verildi.
162 gazeteci tutuklu
Rapora göre, 15 Temmuz öncesinde 39 olan tutuklu gazeteci sayısı 8 Mayıs 2017 itibariyle 162’yi buldu. 54 gazeteci ve yazarın mal varlıklarına el konuldu. Kurumlara ve gazetecilere çok sayıda soruşturma ve dava açıldı, tazminat cezaları verildi. Raporda Cumhuriyet ve Özgür Gündem gazetelerinin davalarına da geniş yer verildi.
Hapishanede Kürtçe kitap yasak
Rapora göre, hapishanelerde 200 bini aşan tutukluya yönelik yasak ve kısıtlamalarda artış kaydedildi. Tutukluların hücrelerindeki kitap sayısına 15 kitap sınırlaması getirildi. Hakkında toplatma ya da yayın yasağı olmayan Kürtçe kitapların dilleri nedeniyle ‘sakıncalı’ bulunarak bazı hapishanelere girişi engellendi. Antalya L Tipi Kapalı Cezaevinde terör soruşturmasından tutuklu bulunanlara sadece “ders kitapları” gönderilebileceği raporda yer alan yasaklar arasında geçti.