Anayasa Mahkemesi (AYM), Basın İlan Kurumu’nun (BİK) 2013’te yayımlanan bir köşe yazısındaki ifadeler nedeniyle Cumhuriyet gazetesine üç günlük resmî ilan kesme cezası vermesinin ifade ve basın özgürlüğü ihlali olduğuna karar verdi. DW Türkçe’den Alican Uludağ’ın aktardığına göre yüksek mahkeme, yerel mahkemeden ihlalin ortadan kaldırılmasını istedi.
İlgili köşe yazısına konu olan olayların ilki Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 2006’da başbakanlığı sırasında yaşanmıştı. Mersin ziyareti sırasında bölgede çiftçilik yapan bir vatandaşın “Çiftçinin hâli ne olacak? Hangi yüzle geliyor buraya?” diye bağırması üzerine Erdoğan vatandaşa “artistlik yapma lan” demişti. 2015 yılında vefat eden gazeteci-yazar Cüneyt Arcayürek, Cumhuriyet gazetesinde 28 Şubat 2013’te yayımlanan köşe yazısının başlığını, Erdoğan’ın bu sözüne atfen “Artist!” olarak atmış, yazıyı da “Bu (hangi?) milletin barış ve huzuru için baldıran zehri de içermiş!.. ‘Artistlik yapma lan!'” sözleriyle bitirmişti.
BİK 2013’te, Arcayürek’in yazısı üzerinden Cumhuriyet gazetesine üç günlük resmî ilan ve reklam kesme cezası vermişti. Uludağ’ın haberine göre BİK’in ilgili kararında şu ifadeler yer aldı:
“…Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’a yönelik olduğu anlaşılan ‘artistlik yapma lan’ cümlesinde yer alan ‘lan’ kelimesinin, küçüklere ve gençlere de yayın yoluyla ulaşan gazetelerde yer almaması basın etiği açısından önemli ve gereklidir. Bu açıdan, bir gazete yayınında yer alan ‘lan’ kelimesi basın etiğine ve ahlaka aykırı bir ifadedir. […] ‘Artistlik yapma lan’ ifadesinin daha önce Başbakan Recep Tayyip Erdoğan tarafından söylendiği gerekçesiyle bir başkası tarafından da kullanılması, o kişiyi hukuken sorumlu olmaktan kurtarmamalıdır. Bu ifade, dosyadaki mevcut bilgilere göre başbakan tarafından bir başka kişiye söylenmiş ve herhangi bir hukuk denetimine tabi olmamıştır. Dolayısıyla bu ifade nedeniyle başbakanın hukuken sorumlu tutulmaması, bu ifadeyi kendisine karşı kullanan diğer kişilerin de hukuken sorumlu tutulmamasına yol açmamalıdır. Aksinin ileri sürülmesi hukuk mantığı ile bağdaşmaz, hukukta kaos yaratır.”
Cumhuriyet gazetesinin avukatlarının itiraz ettiği karar 2015 yılında İstanbul 1. Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından reddedildi. Gazete avukatlar üzerinden 2016’da ret kararına karşı bireysel başvuruda bulundu. AYM, 10 Mart 2022’de görüştüğü gazetenin ilgili başvurusu hakkında, BİK’in verdiği ceza ile Cumhuriyet gazetesinin ifade ve basın hürriyetini ihlal ettiğine hükmetti. AYM ayrıca, kararın bir örneğinin yerel mahkemeye gönderilmesine karar verdi; yeniden yargılama yapılarak ihlale neden olan kararın kaldırılmasını istedi. Kararın gerekçesinin önümüzdeki günlerde açıklanması bekleniyor.
