Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun (RTÜK) Cumhuriyet Halk Partisi’nden (CHP) üyesi İlhan Taşcı, Üst Kurulun ilk kez uluslararası haber siteleri için denetim yetkisini kullanarak; Amerika’nın Sesi (Voice of America), DW ve Euronews haber sitelerine lisans almak için 72 saat süre tanındığını duyurdu. Taşcı, belirtilen süre içinde başvuru yapmayan kuruluşların web sitelerine erişimin engelleneceğini dile getirdi.
Taşcı’nın Twitter hesabından yaptığı açıklama şöyle:
“RTÜK ilk kez uluslararası haber siteleri için denetim yetkisini kullandı. Oy çokluğuyla alınan kararla, amerikaninsesi.com dw.com/tr ve tr.euronews.com sitelerine lisans için 72 saat süre tanıdı. Bu sürede başvurmayanların erişimleri engellenecek. Ulusal basının ardından sıra uluslarası haber sitelerinin denetlenmesine ve sesinin kesilmesine geldi. RTÜK’ün ‘sitede video var lisans almalı’ bakışıyla denetlenmeyecek hiçbir haber sitesi kalmaz! Asıl hedef basın özgürlüğü ve çok seslilik. İstenen basın sussun, eleştirmesin. RTÜK’e internet yayınlarını denetleme yetkisini veren yasa 2019 yılında yürürlüğe girdi. Üç yılın ardından RTÜK’ün aklına yabancı haber sitelerinin gelmesi hayli ilginç. Anlaşılan devamı da gelecek!”
RTÜK’e İnternet yayınlarını denetleme yetkisine veren yasa 2019 yılında yürürlüğe girdi. Üç yılın ardından RTÜK’ün aklına yabancı haber sitelerinin gelmesi hayli ilginç. Anlaşılan devamı da gelecek!
— İlhan Taşcı (@ilhantasci) February 9, 2022
Konuyla ilgili T24’e konuşan Medya Ombudsmanı Faruk Bildirici, “RTÜK, bu yönetmeliğin uygulanması için lisanslama çalışmalarına iki yıl önce başlamıştı. TV yayını dışına çıkmıyordu. Şimdi uluslararası haber sitelerine ilişkin böyle bir tavır alması bu yetkisini bundan sonra bütün haber sitelerine karşı kullanacağını gösteriyor. Haber siteleri, YouTube ve sosyal medya yayınlarına da uzanacağını gösteriyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın genelgesinin medyaya olumsuz yansımaları kendini göstermeye başladı. RTÜK talimatı almış, sopayı bir kez daha kaldırdı” ifadelerini kullandı.
RTÜK: “HABERLERİN BELLİ TEMİNAT ALTINDA LEGAL OLARAK YAYILMASINDAN YANAYIZ”
Konuyla ilgili yapılan haberlerin ve tartışmaların ardından RTÜK’ün resmî sitesinden 13 Şubat’ta bir basın açıklaması yayımlandı. “RTÜK, geleneksel yayın yapan radyo ve televizyon yayıncılarını düzenleyip denetlediği gibi internet ortamından faaliyet gösteren yayıncıları da, web tabanlı isteğe bağlı yayıncılık kuruluşlarını da aynı şekilde regüle etmektedir” denilen açıklamanın tamamı şu şekilde:
“Son günlerde özellikle bazı basın ve yayın organlarında yer alan Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’na yönelik haksız ithamlar karşısında basın açıklaması yapılması zorunluluğu ortaya çıkmıştır.
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu, ‘aktif olarak görsel ve işitsel yayıncılık yapılan’ yerli ve yabancı yüzlerce muadili gibi üç uluslararası internet haber sitesinin, yasa gereği, lisans almaları zorunluluğundan hareketle malum kuruluşlara ilgili uyarının yapılmasına karar vermiştir.
RTÜK kararını 6112 sayılı Kanun’un 29/A maddesine dayandırmıştır.
Yasaya göre radyo, televizyon ve isteğe bağlı yayın hizmetlerini sadece internet ortamından sunmak isteyen medya hizmet sağlayıcılar Üst Kuruldan yayın lisansı almak zorundadır. Bu durum, içerik veya yer sağlayıcısı yurt dışında bulunsa bile, Türkçe ya da başka bir dilde Türkiye’ye yönelik yayın yapan, reklamlara yer veren yayın kuruluşlarını kapsamaktadır.
İlgili yayın kuruluşlarının URL adreslerinde yapılan incelemede ana ekranlarında ‘Canlı’ sekmesi ve ‘Video’ sekmelerinin yer aldığı tespit edilmiştir. ‘Canlı’ sekmesinden düzenli bir yayına geçilebildiği, ‘Video’ sekmesindense ‘Dünya, Avrupa, Ekonomi, Spor, Gezi, Kültür, Programlar’ başlıkları altında çeşitli içeriklerin katalog şeklinde sıralandığı görülmektedir.
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun Türkçe ve İngilizce dillerindeki resmi internet sitesinde kurumun misyonu açıkça belirtilmiştir.
Buna göre, Üst kurulun misyonu;
‘Görsel-işitsel medya hizmetleri alanında ifade ve haber alma özgürlüğü temelinde paydaşların hak, menfaat ve değerlerini gözeterek politika geliştirmek, düzenleme ve denetleme yapmaktır.’
RTÜK’ün kalite politikası ise,
‘Radyo ve televizyon yayıncılığını düzenleyen ve denetleyen kamu otoritesi olarak, sahip olunan saygınlık, güvenilirlik ve şeffaflığı sürekli kılmak, yeni iletişim teknolojilerini sektöre kazandırmak, etik ilkelere önem vererek görsel-işitsel medyada çoğulculuğu sağlamak, izleyici bilincini oluşturmak, insan onuruna, hak ve özgürlüklerine saygılı, iletişim özgürlüğünün hâkim olduğu bir yayıncılık alanı oluşturmaktır.’
Misyon ve kalite politikamız sadece yazılı metinlerde geçmekle kalmayıp uygulamada da ortaya konulmaktadır.
RTÜK çoğulculuktan, özgür basından, medya kuruluşlarının serbestçe habercilik yapabilmesinden yanadır. Ancak, her demokratik ülke gibi Türkiye de hukuk devletidir. Ve her alanın kural ve kaideleri vardır. Sektörler, millet iradesiyle TBMM’de çıkarılan Yasalarla düzenlenmekte ve denetlenmektedir. Yayıncılık alanının da bir otorite tarafından düzenlenmesi ve denetlenmesi doğaldır. Dünyanın gelişmiş ülkelerinde muadil kurumları bulunan RTÜK, Türkiye’deki yayıncılık otoritesidir. Anayasal bir kurum olan RTÜK, sektörde faaliyet gösteren kuruluşları 6112 sayılı Kanuna göre düzenlemekte ve denetlemektedir.
Resmi olarak misyonu ve vizyonu belli olan Üst Kurul, habercilik yapılmasın, haberlere kota konulsun ya da haberler engellensin gibi bir tavrı asla sergilemez. Sektöre rehber olan RTÜK, iddiaların aksine haberlerin belli teminat altında legal olarak yayılmasından yanadır.
RTÜK, geleneksel yayın yapan radyo ve televizyon yayıncılarını düzenleyip denetlediği gibi internet ortamından faaliyet gösteren yayıncıları da, web tabanlı isteğe bağlı yayıncılık kuruluşlarını da aynı şekilde regüle etmektedir.
Geçtiğimiz yakın dönemin isteğe bağlı yayıncılık alanına ilişkin yaşanan tartışmalarda RTÜK, yine bazı kesimler tarafından tıpkı son alınan kararda olduğu gibi eleştiri yağmuruna tutulmuştur. Ancak, görülmüştür ki, uluslararası seç-izle platformlarının tamamı ülkemize ve devletimize güvenerek gerekli lisanslarını almış, ofisler açmış, istihdam sağlayarak mali ve hukuki tüm yükümlülüklerini yerine getirmişlerdir. İnternet üzerinden isteğe bağlı yayıncılık sektörü bugün yerli ve yabancı kuruluşlarıyla dünyadaki birçok gelişmiş ülkeye örnek teşkil edecek şekilde sorunsuz olarak yayın hayatlarını sürdürmektedir.
Son tartışmalardan hareketle belirtmek gerekirse, pek çok internet sitesine bugüne kadar Üst Kurul tarafından resmi internet sitesi üzerinden gerekli duyurular yapılarak lisans müracaatı yapmaları tavsiye edilmiş ve yapılan başvurular sonrası muhtelif sitelere herhangi bir sorun yaşanmadan gerekli izinler verilmiştir.
Açıkça görüldüğü üzere Kanundan kaynaklanan yükümlülük gereği uluslararası basına yönelik RTÜK tarafından yapılan düzenleme faaliyetlerini eleştirenlerin kaynağı, yine belirli bir kesimin sırf muhalefet etme adına ortaya attığı argümanlara dayanmaktadır.
Legal zeminlerde halkın haber alma özgürlüğünün teminatı olan Türkiye Cumhuriyeti Anayasası doğrultusunda kendi Kanunuyla çalışan Üst Kurul, görevini hakkıyla yerine getirmektedir.
İfade ve basın hürriyetine ilişkin hiç kimsenin tereddüt etmesine, gereksiz endişeye kapılmasına ve yasal dayanaklarla işini yapan Üst Kurulumuzu töhmet altında bırakacak açıklamalar yapmasına lüzum yoktur.
Kamuoyuna saygılarımızla duyurulur.
RADYO VE TELEVİZYON ÜST KURULU BAŞKANLIĞI” [Metnin diline dokunulmamıştır.]
