Bakur’un yönetmenlerine dava

2015 yılında, 34. İstanbul Film Festivali’nde eser işletme belgesi olmadığı gerekçesiyle gösterimi engellenen ancak daha sonra birçok kentte gösterimi gerçekleşen Bakur/Kuzey belgeselinin yönetmenleri Ertuğrul Mavioğlu ve Çayan Demirel’e, iki yılın ardından Batman Savcılığı tarafından dava açıldı.

Özgürlükçü Demokrasi gazetesinin haberine göre 2015 yılında, Batman’da izleyiciyle buluşan filmin yönetmenleri ile birlikte gösterimin gerçekleştiği Yılmaz Güney Kültür Merkezi’nin yetkilisi Dicle Anter’e soruşturma açılmıştı. 2016 yılında açılan bu soruşturma kapsamında yönetmenler Ertuğrul Mavioğlu ve Çayan Demirel’e ‘“terör propagandası yapmak” suçundan dava açıldı.
Batman 2. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından hazırlanan iddianamede, sadece belgeselin fragmanından yola çıkılarak “Bakur (Kuzey) isimli belgeselin, PKK/KCK terör örgütünün, cebir, şiddet veya tehdit içeren yöntemlerini meşru gösterecek veya övecek veya bu yöntemlere başvurmayı teşkil edecek nitelikte…” ifadelerine yer verildi. Savcılığın filmin yasak olup olmadığıyla ilgili sorusuna ise Kültür Bakanlığı ‘yasak değil’ yanıtını verdi.
Filmin yönetmenlerinden Ertuğrul Mavioğlu, Türkiye’de birçok kez sansür ve engellemelerin yaşandığını ancak bir belgeselin yönetmenlerinin ilk kez eserleri gerekçe gösterilerek yargılanacağını söyledi: “Bildiğimiz kadarıyla bu belgesel sinemaya açılmış ilk dava. Bunun örneklerini İran’da, Çin’de görüyoruz; sinema sanatını gerçekleştirmek isteyenleri sindirmek için tutuklama dahi gerçekleştirilebiliyor ama Türkiye’de bunun ilk defa olması manidar. Bu tabii ülkedeki sinema ve belgesel sinemanın geleceği açısından çok vahim bir tablo.”

Mavioğlu, kendilerine yöneltilen ‘terör propagandası’ suçlamasıyla ilgili ise şu sözleri ifade etti: “Çayan da, ben de bu filmi yaparken tamamen sürecin belgelenmesi yönünde çaba sarf ettik. Aklımızda öyle terör saiki yoktu, bu film bir propaganda filmi olarak değerlendirilecekse bir barış propagandası olabilir. Ama bizim barış dediğimiz her yerde devlet, terör algısı içerisinde olduğu için davayı da bu zemin üzerinde açmışlar. Ben bu davayı gayrı meşru, hukuksuz olarak görüyorum.”
Türkiye’de esas sorunun ifade özgürlüğü sorunu olduğunu vurgulayan Mavioğlu, mahkemelerin de bir ‘sopa’ olarak kullanıldığı görüşünde: “Kitaplara dava açıyorlar, gazetecileri içeri atıyorlar, yaptıkları haberlerden ötürü yargılıyorlar, gazeteleri, televizyonları kapatıyorlar, yayın evlerine kayyum atıyorlar. Türkiye’de söz söyleme olanaklarının ortadan kaldırılması yönünde mahkemeler bir sopa olarak kullanılıyor.”

İlk duruşması 18 Ocak’ta Batman’da görülecek olan dava öncesi Çayan Demirel sağlık sorunlarına rağmen 28 Aralık’ta İstanbul Çağlayan Adliyesi’nde ifade verecek. İfade öncesi sinemacılar saat 09.30’da adliye önünde ortak bir basın açıklaması ile sinemaya yönelik bu baskıyı protesto edecek.

Ertuğrul Mavioğlu ve Çayan Demirel’in yönettiği Bakur/Kuzey belgeseli, çözüm sürecinin devam ettiği 2015 yılında PKK’nın geri çekilme sürecini ele alıyor. PKK’nın çekilme süreci, devletin resmi ajansı Anadolu Ajansı da bizzat takip etmiş, ana akım medya ise manşetlerine taşımıştı.