Dünya genelinde özellikle müzik alanındaki sansür vakalarını gözlemleyen Danimarka merkezli Freemuse 2016 yılı raporunu açıkladı. Tehdit Altında Sanat başlığı altında sunulan rapora göre 2016 yılında 78 ülkede sanatçılara 1028 saldırı ve haklarına yönelik ihlal gerçekleştirildi.
2015 yılında 469 olarak belirlenen bu rakam, böylece geçen yıla göre iki kattan da fazla, yüzde 119 artış gösterdi. Bu 1028 vakadan 188’i ise sanatçı özgürlüğüne dair ciddi ihlaller olarak belgelenirken 840’ı da sansür vakası olarak tespit edildi.
Bu 1028 vaka içinde iki müzisyenin öldürülmesi (Pakistan’da Amjad Sabri ve Burundi’de Pascal Treasury Nshimirimana) ve Irak’ta Batı müziği dinlediği için infaz edilen 15 yaşında bir çocuk da yer alıyor.
Rapora göre İran, 2016’da en çok ihlalin yaşandığı ülke. İran’dan sonra sanatta ifade özgürlüğü alanında en çok hak ihlali ve saldırının yaşandığı 10 ülke içinde Türkiye, Mısır, Nijerya, Çin, Rusya, Malezya, Tanzanya ve Özbekistan yer alıyor.
Ukrayna ise 557 vaka ile sansürleme konusunda listenin başında yer alıyor. Ukrayna’yı Kuveyt, Çin, Mısır, Hindistan, Rusya, Türkiye, Amerika, Pakistan ve İran takip ediyor.
Raporun Türkiye’ye özel bölümünde ise 15 Temmuz darbe girişiminin ardından Türkiye’deki OHAL sürecinde medya, akademi ve sanat dünyasındaki muhalif seslerin bastırıldığı, binlerce insanın tutuklandığı belirtiliyor.
Raporda 2016 yılında Türkiye’de sanatsal ifade özgürlüğüne yönelik 23 ciddi hak ihlalinin yaşandığı belirtilirken, 11 sanatçının hapiste olduğu, üç sanatçıya ve sanat eserine saldırı düzenlendiği, iki sanatçının da tehdit edildiği ifade ediliyor. 2015’te belirlenen sanat alanındaki beş sansür vakasının 2016’da 13’e yükseldiği belirtilen raporda, hapisteki sanatçı sayısının ikiden 11’e yükselmiş olması ise ‘tedirgin edici bir artış’ olarak nitelendiriliyor.
Raporda 2016’da sanat alanında yapılan hak ihlallerine dair örnekler de yer alıyor: Darbe girişiminin ardından başlatılan tasfiye operasyonlarında İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatrosu’ndan ihraç edilen sanatçılar Arda Aydın, Mahberi Mertoğlu, İrem Arslan, Sevinç Erbulak, Ragıp Yavuz ve Kemal Kocatürk; darbe sonrası düzenlenen demokrasi buluşmasını eleştirdiği için hükümet tarafından dört konseri iptal edilen Sıla Gençoğlu, terör örgütüne üyelikten tutuklu olan Grup Yorum’un yedi müzisyeni…