ALİCAN ACANERLER
Netflix’te 9 Eylül’de yayınlanması planan “Minnoşlar (Cuties)” filmi platformun kataloğundan kaldırıldı. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun (RTÜK) geçen hafta film hakkında vermiş olduğu tavsiye kararı platform tarafından uygulandı.
Kurul, 6112 sayılı Kanun’da yer alan “Yayın hizmetleri çocuklara, güçsüzlere ve engellilere karşı istismar içeremez ve şiddeti teşvik edemez” hükmünü ihlal etmesi sebebiyle Netflix’in söz konusu programı kataloğundan çıkarmasını istemişti. Böylelikle Türkiye’de ilk defa bir internet yayını daha yayınlanmadan sansüre uğramış oldu.
‘KURULUN YAYINLANMAMIŞ DİZİ VE FİLMLERİ ENGELLEME YETKİSİ BULUNMUYOR’
Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun’a (6112 sayılı Kanun) göre kurulun daha yayınlanmamış dizi ve filmleri engelleme yetkisi bulunmuyor. Evrensel Gazetesi Bilgi Teknolojileri Yazarı İsmail Gökhan Bayram, kanunda yer alan ifadelerin Kurul’a muğlak yetkiler verdiğini ifade etti. Bayram, kurulun bu çelişkili yetkilere göre bir sansür mekanizması işlettiğini de belirtti.
‘BİR TWİTCH YAYINCISININ İZLEDİĞİ OYUN DA AYNI ŞEKİLDE ENGELLENEBİLİR’
İsmail Gökhan Bayram daha önce bu şekilde verilen bir kararın bulunmadığının ise altını çizdi. Bayram, “ön sansür/denetim” niteliğinde değerlendirilmesi gereken kurul kararının bundan sonra internet yayıncıları için sistematik bir sansür mekanizması işleteceğini belirtti. RTÜK’ün aldığı kararla ilgili, geçen sene Ağustos ayında gündeme gelen internet yayıncılarına dair düzenlemenin bu yılki Netflix tartışmalarıyla ilk defa uygulandığının söyleyen Bayram “Kurul bundan sonra isterse bir Twitch yayıncısının izlediği oyunu da aynı şekilde engelleyebilir” diye de ekledi.
RTÜK’ün aldığı kararın ardından herhangi bir açıklama yapmayan Netflix, “Minnoşlar” (Cuties) filmini Türkiye’de kütüphanesinden kaldırdı. Film Hollanda ve Belçika gibi ülkelerde ise Netflix kütüphanesinde yer almaya devam ediyor.
NETFLİX BAZI ÜLKELERDE BENZER REAKSİYONLAR ALIYOR
Netflix’in bazı ülkelerde bir süredir uyguladığı bir sansür mekanizması bulunuyor. Örneğin 2019’da ‘Patriot Act’ dizisinin bir bölümünün Suudi Arabistan’da yayından kaldırması tepki çekmişti. Söz konusu olaylar Netflix ve benzeri platformların yayın yaptığı ülkelerdeki yasalar, değerler ve ticari çıkarlar arasında kaldığını ortaya koyar nitelikte.
Bunun yanı sıra internet üzerinden yayın yapan bazı platformlar bir süredir otosansür mekanizmaları da geliştiriyor. 2019’da Türkiye’de yayın yapan TLC, internet sitesinde yayınladığı ve domuz gribini anlatan bir belgeselde “domuz” kelimesini sansürlemişti.
NE OLMUŞTU?
RTÜK üyesi İlhan Taşçı kendi sosyal medya hesabından kurulun “çocuklara karşı istismar içerdiği” gerekçesiyle katalogdan çıkarılması tavsiye kararını 3 Eylül 2020’de duyurmuştu.
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Netflix’te, 9 Eylül 2020 itibariyle yayınlanmaya başlayacak olan ve 11 yaşındaki bir kız çocuğunu konu alan filme ilişkin RTÜK’e sansür çağrısında bulunmuş, Netflix’in özür açıklamasına rağmen RTÜK, oy birliğiyle filmin kaldırılması gerektiğine dair karar vermişti.
Daha önce filmin afişini değiştiren ve açıklamada kullanılan “dişiliğini keşfetmeye başlayarak” ifadesini çıkaran platform, “Cuties filmi için kullandığımız uygunsuz afiş için çok üzgünüz. Bu, hoş değil ve Sundance’de ödül kazanan bu Fransız filmini yansıtmıyor. Fotoğrafları ve açıklamayı güncelledik” ifadelerini kullanmıştı.
