ÖZKAN KÜÇÜK
Yolcu Tiyatro, 27 Kasım’da prömiyerini yaptıkları Gomidas isimli oyunlarının daha çok seyirciye ulaşabilmesi için bir destek kampanyası başlattığını duyurdu. “Destek ol, Gomidas sahnede yaşasın…” çağrısı yapan Yolcu Tiyatro, bugüne kadar hiçbir kuruluştan maddi destek almadıklarının altını çizerek, pandemi tedbirleri nedeniyle sınırlı sayıda seyirciye ulaşabildiklerini, oyunun sahnede kalabilmesi için destek kampanyası açtıklarını duyurdu.
Fotoğraf: Orhan Cem Çetin
Destek kampanyasının merkezinde salgına dair önlemler nedeniyle boş bırakılan koltuklar yer alıyor. Sosyal mesafe sebebiyle boş bırakılacak koltukların yerini hatıra biletleri ve kişiye özel tasarımlar alacak. Kampanyaya katılan seyirciler oyunu izlemek için bilet de almaya devam edebilirler. Ayrıca öğrenciler için askıda bilet de alınabiliyor.
2013 yılında kurulan ve bugüne kadar altı oyunla seyirci karşısına çıkan Yolcu Tiyatro, çok sayıda ödüle sahip bir topluluk. İstanbul merkezli tiyatro ekibinin bir sahnesi yok ve bu açıdan kendilerini gezici tiyatro olarak tanımlıyorlar. İstanbul dışında da birçok şehirde sahne alan ekip, Ahmet Sami Özbudak’ın yazıp yönettiği Gomidas’ı kilisede ve 50 kişilik bir ekibin çabalarıyla Türkçe ve Fransızca seçenekleriyle sahneliyor.
“GOMİDAS’IN HİKÂYESİ BİZİM İÇİN ÇOK KIYMETLİ”
Gomidas projesinin yapımcısı da olan Ersin Umut Güler ile Yolcu Tiyatro’yu, Gomidas oyununu ve bu oyun için açtıkları destek kampanyasını konuştuk.
Pandemi şartları sizi nasıl etkiledi?
Pandemi ile beraber Mart-Haziran ayları arasında Türkiye ve yurt dışında planlanmış yaklaşık 30 oyunumuz iptal oldu. O günden beri Ağustos ayındaki tek açık hava oyunumuzu saymazsak Ekim-Kasım ayları arasında geçen sezonlardan devam eden Kürklü Venüs, Joko’nun Doğum Günü ve Kapıların Dışında adlı oyunlarımızı toplamda sadece beş kere oynayabildik ve 1 Aralık tarihinde açıklanan genelge ile tiyatroların faaliyetleri sona erdi.
Oyunun ortaya çıkma sürecinden biraz söz eder misiniz?
Gomidas gündemimizde olan bir projeydi. Ocak-Şubat ayları metnin yazılma süreci ile geçti. Mart ayında ise pandemi koşullarında çevrim içi ortamda okuma, dramaturji çalışmalarına başladık ve bu süreç Haziran ayına kadar sürdü. Temmuz ayında yüz yüze provalara başladık ve Eylül ayı itibariyle provalarımız hızlandı. 24. İstanbul Tiyatro Festivali kapsamında Kumkapı’daki Surp Vortvots Vorodman Kilisesi’nde 27 Kasım tarihinde oyunumuzun dünya prömiyerini yaptık. 30 Kasım tarihinde oyunumuzu festival kapsamında ikinci kez oynadık ve kısıtlamalarla birlikte oynayamaz hale geldik.
Nasıl bir dayanışma kampanyası başlattınız? Aradığınız desteğe ulaşırsanız bunu oyunun oynanması için nasıl kullanmayı planlıyorsunuz?
Oyun görselleri: Serdar Tanyeli
Oyunumuz için “Destek ol, Gomidas sahnede yaşasın…” adlı bir dayanışma kampanyası paylaştık. Yolcu Tiyatro yaklaşık sekiz yıllık süreçte hiçbir şahıs ve kuruluştan tek kuruş destek almadı. Aynı şekilde Gomidas adlı oyunumuz için de hiçbir maddi destek alamadık ve bütün prodüksiyon masraflarını borçlanarak karşıladık. Oyunumuzu festival kapsamındaki oynadığımız iki seansta da sosyal mesafe kuralları gereği sınırlı sayıda seyirciye, kilisenin oturma kapasitesinin yaklaşık üçte biri oranıyla 100 kişiye oynadık.
Oyunumuzda tek oyuncumuz var ancak 40 kişilik kadrosuyla Lusavoriç Korosu Gomidas eserlerini seslendiriyor performans boyunca. Kilise atmosferinde Gomidas’ı oynamak büyüleyici bir etki yaratıyor ve Gomidas’ın hikayesine çok büyük katkı sağlıyor ancak sahne olmayan bir yer olduğu için sahne ışığı ve ışık alt yapısı için bir donanım yok doğal olarak. Oyunumuzun için performans günlerinde onlarca ışık malzemesi kiralamak durumunda kalıyoruz.
Gomidas’ın hikâyesi bizim için çok kıymetli. Bu toprakların büyük sanatçısı Gomidas’ın hikayesini anlatırken aynı zamanda bu toprakların acılarına tanık oluyoruz. 1915’ten bu yana ne değişti bize bu acıları yaşatanların tarafında sorusunu düşünmemek mümkün olmuyor.
Bu hikâyeyi anlatırken performans günü 50 kişilik bir ekip olarak çalışıyoruz. Biz oyunumuzu en az Ekim ayına kadar devam edeceğini öngördüğümüz sosyal mesafe sebebiyle 100 kişilik dolu bir kapasite ile oynasak bile yüksek vergiler ve günlük masrafları düşündüğümüzde oyunumuzun sadece günlük masraflarını çıkartarak kendini çevirmesi bile mümkün değil maalesef.
Hiçbir kurumdan maddi destek almadan sanat yapmak bizim hep maruz kaldığımız bir durum ancak üretime devam eden, hayatını tiyatro yaparak geçindiren ve pandemi koşullarında bile devletten destek görmeyen bizim gibi bağımsız sanatçılar için durum her geçen gün daha kritik bir hale geliyor. Oyunumuzu oynamaya devam edebilmek ve prodüksiyon aşamasındaki borçlarımızı ödeyebilmek hedefimiz.
Destekçilerinize ulaşmak için nasıl bir yöntem izliyorsunuz?
Destek kampanyamızı mobilet.com üzerinden başlattık. Performansa Bilet, Hatıra Destek Bileti ve Gomidas ile ilgili; kişiye özel imzalı e-kitap, sergi, özel koleksiyondan kartpostal ve Gomidas’ın 100. Doğum yılı olan 1969 yılında Marmara Gazetesi tarafından basılan Gomidas Özel Sayısının tıpkı basımını bir Hatıra Seti olarak vereceğiz destekçilerimize.
Bugünkü şartlarda diğer özel tiyatrolarla nasıl bir ilişkiniz var?
24. İstanbul Tiyatro Festivali kapsamında 27 Kasım 2020 Cuma akşamı gerçekleştirilen oyunun prömiyerinden bir kare. (Fotoğraf: Ayşen Güven)
Yolcu Tiyatro şu anda İstanbul’da 62 özel tiyatronun içerisinde yer aldığı birlikteliğin Tiyatro Kooperatifinin kurucularından ve ben de kooperatifin yönetim kurulundayım. Bunun yanı sıra Kadıköy Tiyatroları Platformu, Oyuncular Sendikası ve başka örgütlenmelerle birlikte hareket ediyoruz. Mart ayından bu yana örgütlü olduğumuz bütün alanlarda kamu kurumları ve özel sektörle görüşmeler yapıyoruz. Amed Şehir Tiyatrosu’yla ilişkimiz var ve yakın zamanda Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yeni bir kooperatifin kuruluşu gerçekleşecek. Geçtiğimiz yıllarda yazın bölgede turne programlamıştık ancak barış sürecinin bitişi ve bölgedeki çatışma durumlarından dolayı iptal edildi hepsi.
GOMİDAS’I FEHMİ KARAASLAN CANLANDIRIYOR
Ahmet Sami Özbudak’ın yazıp yönettiği, süpervizörlüğünü ve yapımcılığını Ersin Umut Güler’in yaptığı oyunda, Hagop Mamigonyan şefliğindeki Lusavoriç Korosu oyun boyunca Gomidas Vartabed eserleri seslendirerek Gomidas karakterine can veren Fehmi Karaarslan’a eşlik ediyor.
Ünlü Ermeni besteci Gomidas Vartabed, Osmanlı döneminde Kütahya’da dünyaya gelmiş, yolu Eçmiyadzin, İstanbul, Berlin ve Paris’e düşmüş; Ermeni, Anadolu ve dünya kültürüne derin izler bırakmış, müzikolog, besteci ve koro şefi bir rahip. Hem Anadolu’yu hem ‘müzik kutusu’ dediği Ermenistan’ı çok iyi tanıyan, ilhamını bu topraklardan alan, ‘sesinin duyulduğu her yer deniz kıyısı olan’ Gomidas’ın yolculuğu birçok trajik hikâyeyle şekilleniyor.1915’te Ermeni aydınlarla birlikte İstanbul’dan sürülüşünün ardından hayatının son 18 yılını sessizliğe gömülerek geçirdiği akıl hastanesinde, yakın arkadaşının ona miras bıraktığı hayalî koyunun peşinden seslenerek kendi hayat hikâyesinde sıradışı bir yolculuğa çıkarıyor seyirciyi.
Hikâyeyi Gomidas’ın ağzından dinlerken 40 kişilik topluluğuyla ‘Lusavoriç Korosu’ karaktere eşlik ediyor. Türkçe ve Fransızca sahnelenen oyunda seyirci dilediği versiyonu seçebiliyor.
