AYM ‘karikatür yasağı’nı ifade özgürlüğüne aykırı buldu

Anayasa Mahkemesi, cezaevinde çizdiği karikatürleri “siyasileri eleştirdiği” gerekçesiyle yasaklanan Ümit Çobanoğlu’nun bireysel başvurusu üzerine yasağın ifade özgürlüğü ihlali olduğuna hükmetti; Çobanoğlu’na tazminat ödenmesine karar verdi


Anayasa Mahkemesi (AYM), cezaevinde çizdiği ve Cumhurbaşkanı’nı, İçişleri Bakanı’nı ve Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanı’nı eleştiren karikatürleri cezaevi dışına postalanması yasaklanan Ümit Çobanoğlu’nun bireysel başvurusunu karara bağladı. Mahkeme, karikatürleri “siyasileri eleştirdiği” gerekçesi ile yasaklanan Ümit Çobanoğlu’nun ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine hükmetti ve kendisine tazminat ödenmesine karar verdi.

Ümit Çobanoğlu, cezaevinden bir dergiye bir mektup, iki sayfadan oluşan ve “Bergün’ün Yolunan Saçlarına Dair” başlığını taşıyan bir metin ve beş karikatür çizimi göndermek istemişti. Karikatürlerinde, Cumhurbaşkanı’nı, İçişleri Bakanı’nı ve TBMM Başkanı’nı eleştiriyordu. Ceza İnfaz Kurumu Mektup Okuma Komisyonu, el yazısı metni ve karikatürleri inceledikten sonra Disiplin Kurulu’na sevk etti. Kurul, karikatürlerin “devlet büyüklerini, kamu çalışanlarını küçük düşüren ve töhmet altında bırakan çizimler” olduğuna ve “yalan yanlış ifadeler içerdiğine” karar verdi. Ümit Çobanoğlu’nun Edirne 1. İnfaz Hakimliği’ne yaptığı şikâyeti reddedildi. Ağır Ceza Mahkemesi’ne yapılan itirazının da reddedilmesi üzerine konuyu AYM’ye taşıdı.

Anayasa Mahkemesi Çobanoğlu’nun bireysel başvurusu üzerine yaptığı inceleme sonunda, Çobanoğlu’nun ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine ve başvurucuya 13 bin 500 TL tazminat ödenmesine oybirliğiyle karar verdi. Yüksek Mahkeme kararın bir örneğini yeniden yargılama yapılmak üzere Edirne 1. İnfaz Hakimliği’ne gönderdi. Daha önceki yıllarda Ümit Çobanoğlu’na annesi tarafından götürülen karikatür dergisi Lombak‘ın cezaevine sokulmadığı ve konu ile ilgili açılan davada mahkemenin suç unsuru görmediği belirtildi.