Anayasa Mahkemesi (AYM), verdiği içtihat niteliğindeki “pilot kararında,” İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlemesi Kanunu’nun, erişim engelleri kararlarıyla ilgili 9. maddesinin değiştirilmesi gerektiğine hükmetti. T24’ten Gökçer Tahincioğlu’nun haberine göre mevcut düzenlemenin, anayasanın basın ve ifade özgürlüğüne yönelik ilkelerine aykırı kararlara yol açtığı belirtildi; yeni düzenlemede bulunması gereken kriterler açıklandı.
Yeni düzenleme için oybirliğiyle alınan karardaki kriterler arasında erişim engelinin başvurulacak son çare olması, alternatif başka yaptırımların belirlenmesi, kararlara yönelik istinaf ve temyiz hakkının verilmesi, alınacak kararlarda denge tutturulması bulunuyor. Karar örneğinin Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) gönderildiği ve meclisin düzenleme yapana kadar bir yıl boyunca AYM’deki başvuruların değerlendirilmeyeceğinin hükmedildiği açıklandı.
PİLOT KARAR NİTELİĞİNDE: YENİ DÜZENLEME ÇIKMAZSA TÜM BAŞVURULAR HAK İHLALİ İLE SONUÇLANACAK
AYM’nin mevcut erişim engeli uygulamalarına yönelik verdiği bu karar “pilot karar” niteliğinde olması ve benzer tüm dosyalara uygulanabilmesi açısından hayli önemli. Yüksek Mahkeme bu kararla, TBMM’de yeni düzenleme yapılmaması durumunda tüm başvuruların hak ihlali ile sonuçlanacağını belirtmiş oluyor. Söz konusu kararı AYM Genel Kurulu, çeşitli haber sitelerindeki dokuz farklı haberle ilgili 129 URL adresine getirilen erişime engelleme kararlarına karşı yapılan bireysel başvuru dosyaları birleştirerek verdi. Kasım ayında çıkan kararın gerekçesi Resmî Gazete’de 6 Ocak 2022’de yayımlandı. Karara konu, erişime engellenen haberlerden bazıları şöyle:
-Çocuk istismarı ile ilgili komisyon kurulması talebini TBMM’nin reddetmesi: [TBMM’nin başvurusu üzerine erişime engellendi.] -Bir kolejdeki öğretmen maaşlarının ödenmemesi: [Kolejin başvurusu üzerine erişime engellendi.] -Çiğdem Toker’in “Ferhat Tepe dosyası neden kapandı?” başlıklı köşe yazısı: [Yazıda ismi geçen kişinin başvurusuyla erişime engellendi.] -Gıda sahtekarlığından 15 kez ceza alan kişinin Tarım Kredi Kooperatifleri Merkez Birliği’ne genel müdür atanması haberi: [Birliğin başvurusuyla erişime engellendi.]
YÜKSEK MAHKEME: “İNTERNET ORTAMINI İFADE ÖZGÜRLÜĞÜNÜ GENİŞLETEN BİR MECRA OLARAK GÖRMEKTEDİR”
Yüksek Mahkeme kararında ulusal ve uluslararası mevzuatı değerlendirdi ve konuya dair “AİHM, çevrim dışı geçerli olan her kuralın çevrim içi de geçerli olduğu kuralından hareket etmektedir. İnternet ortamını ise ifade özgürlüğünü genişleten yeni bir mecra olarak değerlendirmektedir” açıklamasında bulundu. Mahkeme, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) daha önce Rusya’daki dört ayrı erişim engel kararına istinaden “keyfi engelleme” değerlendirmesinde bulunduğunu belirtti. Verdiği kararda AYM’nin de; erişime engelleme tedbirinin ancak kişilik haklarının açıkça zedelendiği durumlarda uygulanabileceği kararı aldığının altı çizildi.
