Avusturyalı ressam Egon Schiele hayata bir asır önce veda etti ancak erotik nü figürlerden oluşan eserleri bazıları için hâlâ fazla cüretkâr.
Schiele ve akıl hocası ressam Gustav Klimt bundan tam 100 yıl önce, 1918’de Birinci Dünya Savaşı’nın ardından Viyana’da çıkan İspanyol gribi salgınında yaşamını yitirmişti. Schiele sadece 28 yaşındaydı ve geriye çıplak otoportreler de dahil olmak üzere cinselliğin önemli bir yer tuttuğu figüratif resimlerden oluşan eserler bıraktı.
Viyana müzeleri, Klimt’in 100. ölüm yılını anma etkinlikleri kapsamında Schiele’ye de bir parantez açarak, 23 Şubat’ta Leopold Müzesi’nde gerçekleşecek özel bir sergi için Avrupa’nın önemli kentlerinde billboard’larda kullanılacak sergi afişleri hazırladı. Ancak Britanya ve Almanya’daki reklamcılar afişleri reklam panolarında kullanmayı reddetti. Tanıtım kampanyasını hazırlayan Viyana Turizm Kurulu’nun sözcüsü, Londra’da ulaşımdan sorumlu yetkililerin sebep olarak resimleri aşırı müstehcen bulduklarını ve özellikle de cinsel organların tasvir edilmesinden duydukları kaygıyı ilettiklerini açıkladı.
Bunun üzerine kampanyayı hazırlayanlar geri adım atmak yerine, aynı afişleri yeniden göndermeye karar verdiler. Tek bir farkla: Afişlerde cinsel organların üzeri “ÜZGÜNÜZ, 100 yaşında ama bugün bile fazla cüretkâr” yazılarıyla örtüldü. Tanıtımcılar ayrıca, 1897 yılında Klimt’in de aralarında bulunduğu Viyana Sanat Okulu’ndan ayrılan bir grup ressamın kurduğu Secession sergi binasının “her çağın kendi sanatı, sanatın özgürlüğü vardır” sloganına göndermede bulunarak, sergiyi #ToArtItsFreedom (SanataÖzgürlüğü) hashtagiyle sosyal medyada daha geniş bir kitleye ulaştırdı. Kendi yaşadığı dönemde de müstehcen bulunan ve tepki çeken sanatçının öte yandan ölmeden aylar önce ilk büyük sergisine ev sahipliği yapacak olan mekan da Secession sergi binası olacaktı.
Schiele resimlerinin yarattığı etkinin farkındaydı. 1911’de amcasına gönderdiği bir mektupta amacının “Her bir eserimi gördüklerinde insanların dehşete düştükleri noktaya kadar gitmek” olduğunu söylüyordu. Britanya ve Almanya’daki reklam panosu şirketleri, tam da insanların tepkisini önlemek amacıyla Schiele’nin resimlerini kullanmaktan kaçındı. Viyana Turizm Kurulu Direktörü Norbert Kettner, New York Times’a verdiği demecinde bu durumun, Viyana’da geçtiğimiz yüzyılın başında filizlenen modernist akımın hâlâ canlı olduğunu gösterdiğini belirterek “İnsanlara Viyana’nın ve kentin önde gelen isimlerinin zamanlarının ne kadar ilerisinde olduğunu göstermek istiyorduk ve aynı zamanda toplumda açık fikirlilik açısından insanların davranışlarının ne denli değiştiğini düşünmeleri için teşvik etmeyi amaçlıyorduk” dedi.
100. ölüm yılı anısına Klimt’e adanan sergi, 13 Şubat’tan itibaren yıl boyu Viyana’daki Kunsthistorisches Müzesi’nde gezilebilecek. Egon Schiele’nin eserlerinin yer alacağı sergi ise Leopold Müzesi’nde 23 Şubat’tan itibaren sanatseverlerle buluşacak.
Derleyen: Özgün Özçer
